DÜNYA SÜT GÜNÜ
Süt, dişi memelilerin yavrularını beslemek için memelerinden
gelen, besin değeri yüksek beyaz sıvıdır.
Ayrıca bazı bitkilerin türlü organlarında bulunan
beyaz renkte öz suya ve erkek balığın tohumuna
da süt denir. 7’den 70’ine kadar bir insan süte muhtaçtır. Çocuklarımız
geleceğimizin en büyük sembolleridir. Onları her türlü zararlardan koruyalım.
MÖ 8000 yılına ait, Anadolu’da tapınak
duvarlarında, evcilleştirilmiş, taşıma, süt ve et temini maksadıyla kullanılan
sığırları gösteren çizimlere rastlanmıştır.
İnsanoğlu, 5000 yıldan beri süt
içmektedir. Bu konudaki ilk kanıtlar Dicle ve Fırat ırmakları arasında kurulan
Sümer Uygarlığı'nın Ur kentinde bulunmuştur. Bir yaşam mucizesi diye
nitelenebilecek kadar büyük besin değerine sahip olan sütün, insan yaşamındaki
yeri insanlık tarihi kadar eskidir. MÖ 26. yüzyıla ait Babil kabartmalarında
süt ve süt kesiği temalarının işlendiğini görülebilir.
Yine MÖ 8. yüzyılda Homeros'un
yazılarında süt, süt kesiği ve peynirle ilgili anlatımlara rastlanır.
İncil'de de İbrahim Peygamber'in üç
meleğe tatlı ve ekşi süt sunduğu anlatılır. MÖ 4. yüzyılda Antik Trakya
ahalisi, yoğurt ya da yoğurt benzeri
"prokiş" dedikleri bir çeşit ekşi süt üretiyorlardı. Süt işleme
tekniklerini bugünkü Rusya, Orta ve Doğu Avrupa ülkelerine tanıtanların da Türkler, Moğollar ve diğer göçebe kavimler olduğu
tahmin edilmektedir. Sütün yüzyıllardır sağlığa yararlı bir içecek olduğu
söylenir.
Kaliforniya Universitesi'nden Doktor
Cedric Garland'ın 20 yıllık bir araştırması, süt tüketen kişilerin daha
sağlıklı bağırsaklara sahip olduğunu gösterdi. 20 yıl boyunca 2000 kişiyi
inceleyen Garland, günde 2-3 bardak süt içen kişilerde bağırsak sorunlarına,
hatta bağırsak kanserine pek rastlamadığını belirtti. Bu yüzden Garland,
bağırsak kanserini önlemek için günde 2-3 bardak süt tüketilmesini öneriyor.
Tıpkı diğer bilim insanları gibi, Garland da sütün içerdiği kalsiyum ve D vitamininden
dolayı bu kadar yararlı olduğunu ileri sürüyor. 1987 yılında yapılan bir
araştırmada, Avusturya'da bol miktarda bağırsak kanserine rastlanması dikkat
çekti. Haftada en az 2-3 bardak süt tüketmeyen kişilerde, bağırsak kanserine
yakalanma olasılığının daha yüksek olduğu tespit edildi.
Uzmanlar, sütte bulunan kalsiyumun
bağırsaklardaki, kansere yol açabilen fazla asitleri yok ettiğini ve böylece
sindirim sisteminin sağlıklı bir şekilde çalıştığını belirtmektedir. New York
Kanser Araştırma Merkezi'nde kanser hastaları incelenip süt içen hastaların
kanser hücrelerine bakıldığında, hücre gelişmelerinde yavaşlamaya
rastlanmıştır. Böylece, kalsiyumun kanser hücrelerinin gelişimini yavaşlattığı
teorisi desteklenmiş oldu. Boston'lu bilim insanları, fermente sütün içerdiği
"lactobacillus acidophilus" bakterisinin de bağırsak kanserine karşı
etkili olduğunu savunmaktadırlar.
Japon araştırmacılar, her gün süt içerek
mide kanserinden de uzak durulabileceğini öne sürmektedirler. Yapılan birçok
uluslararası araştırmalarda, süt tüketen kişilerde akciğer kanserine de pek
rastlanmadı. Johns Hopkins Üniversitesi araştırmacıları, süt içen kişilerde
kronik bronşite pek rastlamadıklarını dile getirdiler. Uzmanlar sütün sigara,
alkol ve bol miktarda kahve gibi bağımlılık yapan maddeleri tüketen kişileri
bile koruduğuna dikkat çektiler. Yapılan araştırmalarda 1-2 paket sigara içen
ve süt tüketmeyen kişilerde, kronik bronşite yakalanma olasılığının daha yüksek
olduğu görüldü.
Süt, insanların doğumlarından itibaren
aldıkları ilk besindir. İlk günlerinde annelerinin sütüyle beslenen bebeklere,
daha sonraları hem anne sütü hem de hayvani sütler verilir. Anne sütü, insan vücudu tarafından
üretilemeyen esansiyel
amino asitler ve yağ asitlerini içermesinden dolayı zengin bir
besin kaynağıdır. Aynı zamanda içerdiği kalsiyum ile diş ve kemik gelişiminin
tamamlanmasında birincil rol oynar.
Anne sütünden kesildikten sonra ekstra
hayvani sütlerin tüketimi, çocukların ilerde laktoz intoleransı riskini
arttırır. İnek sütü yüksek yağ ve kalori içeriği nedeniyle, eğer tüketiliyorsa,
çok dikkat edilmesi ve olabildiğince azaltılması gerekir.
Küçük bir yaşta süt tüketimine başlamak
kemiklerde kırık riskini azaltmadığı gibi bu riski arttırdığı gözlemlenmiştir.[1] ABD'de Harvard Üniversitesi 1997'de
böyle bir araştırma yapmıştı. 77 bin kadın hemşire 10 yıl boyunca gözlemlendi.
Ancak haftada bir bardak süt içenlerle iki ve daha fazla bardak içenler
arasında kol ve kalça kırıkları vaka sayısı bakımından önemli bir fark
görülmedi. Uppsala Üniversitesi ve Karolinska Enstitüsü'nün yaptığı
araştırmada, insanlara önce 1987'de ne kadar süt içtikleri soruldu, daha sonra
aynı soru 1997'de tekrarlandı. 2010'da bu insanlar arasında ölüm oranı
incelendiğinde günde bir bardak süt içenlerde daha fazla kemik kırılması ve
erken ölüm oranına rastlandığı görüldü. Ancak bu araştırmanın da bazı sorunları
vardı. İnsanlara daha önceki yıllarda ne kadar süt tükettikleri sorulmuştu,
bunu doğru bir şekilde tahmin etmek mümkün olmayabilirdi, zira süt tüketimi
farklı şekillerde olabilirdi. Ayrıca bu tür araştırmalardaki en büyük sorun
burada da kendisini gösteriyordu: İki olay birbiriyle gerçekten bağlantılı mı
veya neden-sonuç ilişkisi gerçekten var mı?[2]
Zamanla süt tüketiminin (başlıca inek
sütü) azaltılması yetişkinlik döneminde laktoz intoleransı ve dolayısıyla sütün
sindirilememesinden kaynaklanan hazımsızlığa yol açabilir. Bu durumda vücutta
gaz birikimi ve yumuşak gaitaya, karın ağrılarına yol açabilir. Hayvansal süt
ve süt ürünlerinin özellikle 20'li yaşlarda tüketimi yaşlılık döneminde kalça kemiği
kırığı/çatlağı riskini arttırdığı gözlenmiştir.[3]
Süt ve süt ürünlerinin uyumluluğu,
çeşitliliği ve besleyici olması, bu ürünleri yaşlılar için de değerli
kılmaktadır. Süt ve süt ürünleri gıdalara ilgisini kaybeden kişiler için
özellikle önemlidir. Süt çeşitli gıdalarda çeşitli pişirme şekilleri ile
kullanılabilir. Soslarda, puddinglerde, kahvaltılarda veya soğuk ve sıcak
içeceklerde kullanılabilir. Süt ve peynir besleyiciliği arttırmak için diğer
gıdalara eklenebilir (çorbalar, püreler gibi).
·
"Kemik erimesi vakaları en çok görülen ülkeler aynı zamanda süt
tüketimi ve günlük kalsiyum tüketimi en fazla olan ülkelerdir. Kalsiyum
tüketimi ile kemik sağlığı arasındaki bağ çok zayıftır, süt tüketimi ve kemik sağlığı
arasında ise yok denilebilecek seviyededir." (Alıntı: Amy Lanou Ph.D.,
Physicians Committee for Responsible Medicine, Washington D.C.)
·
Diğer tüm hayvansal protein gibi, süt vücudun pH dengesini bozar ve asidik
yapar. Bu vücutta zararlı asidin böbreklere ulaşmadan nötralize edilmesi için
bir biyolojik reaksiyon başlatır. En hazır bulunan, asit nötralleştirici
kalsiyum kayağı kemiklerdir. Vücudün temel amacı hayatta kalmak olduğu için
böbrekleri ve idrar yollarını korumak adına kemik yoğunluğundan fedakarlık
edilir. Bu nedenle süt kalsiyum içerse de net kazanç negatif olacaktır.[4]
·
Günümüzde süt ineklerine süt üretimini arttırmak için genetiği
değiştirilmiş büyüme hormonu (rBGH) verilir.Bu hormonu tüketlenlerin kanında
insülin-büyüme faktörü 1 (IGF-1) oranının arttığı gözlemlenmiştir. Yüksek IGF-1
seviyeleri başta meme kanseri olmak üzere pek çok kanser türü ile
ilişkilendirilmektedir.
·
Her canlının sütü özel olarak onun ihtiyaçlarına göre tasarlanmıştır. İnek
sütü, insan sütünden 3 kat daha fazla protein içerir. Bu nedenle insanlar
tarafından tüketimi halinde metabolizma bozukluklarına ve kemik sağlığına
zararlara neden olacaktır.
·
Aynı şekilde inek sütü, insan sütüne göre çok daha fazla yağ içerir, ki
bunu içen küçük bir buzağının ne kadar büyüdüğü göz önüne alınırsa bu fark daha
iyi anlaşılacaktır. İnsanlar, insan harici bir hayvanın sütünü tüketmek için
uygun bir metabolizmaya sahip değildirler.
·
Küçük bir yaşta süt tüketimine başlamak kemiklerde kırık riskini
azaltmadığı gibi bu riski arttırır. 12 yıllık Harvard Nurses' Health Study
verilerine göre kalsiyum ihtiyaçlarının büyük kısmını süt ve süt ürünlerinden
karşılayan kişilerde, nadiren süt tüketenlere göre daha çok kemik kırığı vakası
gözlemlenmiştir. Bu geniş çalışma 34-54 yaş aralığındaki 77.761 kadın üzerinde
yapılmıştır.[1]
Süt ve süt alternatifleri kompozisyonu
analizi, 100 gram için:
|
Bileşenler
|
Birim
|
İnek
|
Keçi
|
Badem
|
Soya
|
|
Su
|
g
|
87,8
|
88,9
|
90
|
88
|
|
Protein
|
g
|
3,2
|
3,1
|
0,5
|
3,3
|
|
Yağ
|
g
|
3,2
|
|
|
|
|
Karbonhidrat
|
g
|
5,1
|
4,9
|
|
|
|
Enerji
|
kcal
|
66
|
69
|
24
|
31
|
|
kJ
|
275
|
288
|
100
|
129
|
|
Şeker (laktoz)
|
g
|
4,8
|
4,4
|
0
|
0
|
|
Doymuş
|
g
|
2,4
|
2,7
|
0
|
0,3
|
|
Tek-doymamış
|
g
|
1,1
|
1,1
|
0,8
|
0.4
|
|
Çoklu-doymamış
|
g
|
0,1
|
0,1
|
0,2
|
1.1
|
|
Kolesterol
|
mg
|
14
|
11
|
0
|
0
|
|
Kalsiyum
|
BRD(%)
|
11,3
|
13,4
|
0
|
15
|
Homojenizasyon sütün delikleri mikron
ölçülerinde olan süzgeçlerden tonlarca basınçla geçirilmesidir. Böylece süt
içerisinde yağ kürecikleri parçalanarak, kaymak oluşumu yani süt yağının sütün
yüzeyinde birikmesi engellenir.
.jpg)
_in_Valletta_harbor.jpg)
.jpg)
_in_Cartagena,_2010.jpg)
_from_aboard_the_guided_missile_destroyer_USS_Ross_(DDG_71)_in_the_Mediterranean_Sea_during_a_passing_exercise_Sept_140902-N-IY142-159.jpg)
_in_%C4%B0zmir_3.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
_and_the.jpg)
_submarine_escape_and_rescue_exercise_Sorbet_Royal_2005.jpg)
.jpg)
.jpg)
_Diego_Quevedo_Carmona.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
_direct_a_Turkish_helicopter_during_a_vertical_replenishment.jpg)
