21 EYLÜL 2019-Cumartesi
ÂŞIĞIN
CEMÂLİNDEN
Her vâr_olan aslını övdü, dilberin cemâlinden
Güzel O’dur, âşık eder sûretinin sîretinden
Tavırlanan O, celâllenen O, âşığın heybetinden
Nazlanan O, naz gören O, âşığın cemâlinden…
Cenap BAŞMAN
SEGÂH
Şarkı
Usûlü:
DÜYEK-8/8=144 Tempo
TRT
numarası: 16925
Müzik:
Suphi İDRİSOĞLU-Hoca-Şef-Udî-Emekli İş Bankası Müdürü
BİLİNMEYEN
KELİMELER:
ASIL: 1. Kök, bih:
Ağacın kökü ve dalları, 2. Dip, kütük, ben. 3. Temel, esas, kaide: Aslı çürük.
4. Mebde, başlangıç, iptidâî, masdar, baş, bir şeyin çıktığı ve başladığı yer,
kaynak, menbâ: Bunun aslı nerededir?
Hastalığın aslı anlaşılamadı. 5. Suret veya tercüme olmayıp ilk hâlinde
bulunan: Sureti aslına mutabıktır. Tercümesini buldumsa da, aslını arıyorum. 6.
Hakikat, sıhhat, gerçek ve vaki olma: Bu havadisin aslı yoktur. İddia ettiği
zarar ve ziyanın aslı var mıdır? 7. Soy, neseb. ASLI BELLİSİZ=Asıl ve nesil
meçhul. BED-ASL= Kötü asıllı soysuz. 8.Bir şeyin esaslı ve başlı kısmı, fer’in
mukabili: Dirayet aslı, tecrübe ise fer’dir. Bir fennin usul ve fürûru. 9. Bir
şeyin tâti ve kadimî (eski) ciheti: Bunun aslı böyle değildi. 10. Aslî, kadimî,
en önce ve en evvel ve en eski: Asıl vatanı orasıdır. Asıl evim yıkıldı. 11.
Başlı, esaslı, en mühim: Onun asıl işi dalkavukluktur. 12. Hakikî, sahih, zâtî,
doğru: Benim asıl vazifem budur. Asıl ortağı odur. 13. Hâlis, sâfî: Asıl
tereyağı ararsanız onda bulursunuz. 14. Esasen, zaten: Kendisi asıl Konyalıdır.
15. Başlıca, en ziyade, alelhusus, mahzâ: Ben asıl ona bakıyorum. Asıl sizi
düşünüyorum.16. Gerçekten, sahihan, hakikaten: Burada asıl iş gören budur. Asıl
anlamak isterseniz. BED-ASL= Soysuz. BÎ-ASL= Esassız, yalan. AN-ASL= Aslından,
esasen, babadan oğula: An asl Mısırlı bir tacir. FİL-ASL= Başlangıçta, aslında
FİL-ASL iş oradan başladı. ASLINDAN, ASLINDA= İbdidâ, başlangıçta, asıl
hâlinde: O, aslında tacir değildi. Aslında ziraatla meşgul idi. ASIL ve FASIL=
Asıl ve esas, sıhhat, hakikat: Bunun aslı ve faslı. Aslı ve esası yoktur,
büsbütün esassızdır. ASIL VE NELÎ= Neseb, soy: Aslı ve nesli maruf. Ne asıl,
kelimeleri birleşerek “NASIL” olmuştur.
ASLI: 1. Baştaki,
başlangıçtaki, doğuştaki, en evvelki, Osmanlıca kadimî: Şakl-i aslîsi Hey’et-i
asliyyesi. 2. Bir şeyin teferruatına, suret ve tercümesine ait veya ârız
olmayıp kendisine mensup ve müteallik olan, zâtî: Metn-i aslîsi. Kavaid-i
asliyyesi. HATT-I ASLÎ: Demir-yollarında, ana hat.
ÖVMEK: Methetmek, bir
şeyin iyiliklerini söyleyerek değerini belirtmektir.
DİLBER: Gönül alan,
gönül çeken, güzel, sevilen, sevgili
CEMAL: Güzellik, yüz
güzelliği.
ÂŞIK: Birine aşk
duyan, tutkun, yanık: KAYS, LEYLA’YA ÂŞIK İDİ. Âşık olmaktır. TAAŞŞUK ETMEK=
Sevişmektir. Allah’a bağlanan süht ve takvâ sahibi kimse. 3. Saz ve tambur icra
eden kahve şairi.
SÛRET: 1. Dışarıdan
görünüş, şekil kılık: Sureti güzel bir insan 2. Dış gösteriş, samimi olmayan
hal: Mânâ ve gerçek arayanlar surete ehemmiyet vermezler. 3. Türkçede: “SURAT”
Yüz, çehre. 4. Tarz, uslûb, tavır, gidiş: İşin bu suretle halli mümkün
değildir. 5. Takdir, hal: O suretle iş değişir. 6. Resim, fotoğraf: Sûretini
çıkartmış 7. Nüsha: Yazının suretini çıkarıp gönderiniz. 8. (Surat) Abuslluk,
yüz eksikliği: Bana surat ediyor, surat gösteriyor; SURAT ASMAK= Çehre
ekşitmek, HÜSN-Î SÛRET= Bir meseleyi iyi bir şekilde halletme. SÛRET-İ TESVİYE=
Fransızcada ARRANGEMENT kelimesinin tercümesidir ki uyuşma demek olup bilhassa
siyasette kullanılır.
SÎRET: 1. Bir insanın
ahlâkı, tabiat ve karakteri. Zıddı: Sûret: Sûret ve sîreti güzel 2. Macera. 3.
Biyografi 4. Hz. Muhammed’in ( S. A. S. ) biyografisi
TAVIR: Hareket şekli,
hâl, edâ, tarz: Tavrı hiç hoşuma gitmiyor. 2. (Türkçe) Yapma ve sahte hâl ve
hareket, azamet, gösteriş: Bu adamın tavrı hiç çekilmez. 3. (MÛSIKÎ) okuyuş ve
çalış üslûbudur. 4. Bu udînin üslûbu, mandolin çalar gibi çalıyor.
CELÂLLENMEK: Öfkelenmek,
hırslanmak, öfke ile parlamak.
HEYBET: 1. Korku ve
saygı duygusu uyandıracak hal ve durum, mehâbet: Arslanın heybeti çoktur. 2.
Mühim ve büyük bir adamın görünmesinden hâsıl olan korku ve saygı duygusu:
Heybetinden dili tutuldu.
NAZLANMAK: 1. Nâz, cilve ve
işve etmek. 2. İstemez gibi yapıp yalvarmaya mecbur bırakmak. 3. Seven birine karşı şımarmak: Anasına,
babasına nazlanıyor.
NOT: Bilinmeyen kelimeler, HAYAT BÜYÜK
TÜRK SÖZLÜĞÜNDEN, bizzat tarafımdan alınmıştır. Udî Emin Bey
